Wat ons uniek maakt
Op een aantal gebieden doen we dingen hetzelfde als andere scholen en op een aantal gebieden maken we andere keuzes. We beschrijven in dit deel hoe onze uniciteit in het onderwijs zichtbaar is.
Je kunt grote dingen leren van je fouten wanneer je niet druk bent met ze ontkennen
Thematisch onderwijs
Op de Schoolwerkplaats vinden wij dat leerlingen het meest geïnspireerd worden tot leren als de omstandigheden daar optimaal voor zijn. Dit vraagt om een inspirerende omgeving, een uitdagend onderwijsaanbod en een bevlogen leerkracht. Wij hebben er daarom voor gekozen om ons onderwijs thematisch vorm te geven. Thematisch onderwijs betekent voor ons: het integreren van verschillende vakken in de betekenisvolle context van een thema. Er is aandacht voor de ontwikkeling van spel, sociaal-emotionele vaardigheden, expressie en zelfstandigheid, naast de aandacht voor de ontwikkeling van taal, rekenen en motoriek. Leerlingen leren sneller en onthouden veel beter, wanneer zij aan iets kunnen werken dat hun werkelijke interesse heeft. We werken daarom met actuele thema’s en interessante onderwerpen die dicht bij de belevingswereld van de kinderen liggen. De vragen en inbreng van leerlingen zijn medebepalend voor de invulling van het thema. Door goed te luisteren naar wat de kinderen al kennen en kunnen zijn wij nog beter in staat om aan te sluiten bij de ontwikkelingsbehoefte van de groep en het individuele kind. Dit geldt zowel voor de cognitieve als sociaal emotionele ontwikkelingsbehoefte.
Thema’s lopen van vakantie tot vakantie en duren daarmee zes tot acht weken. De thema’s hebben zoveel mogelijk hetzelfde onderwerp door de hele school heen. Ons thematisch onderwijs kent drie fases. Voordat een thema start, bepalen we samen met de leerlingen de doelen en bereiden we mogelijke activiteiten voor.
Fase 1 is de startfase. Elke themaperiode begint met een gezamenlijke start. De kennisoogst (ophalen wat de kinderen al weten) en het samen bepalen wat we willen leren staan hier centraal. Tijdens de startperiode wordt samen met de leerlingen vastgesteld aan welke kennis- of vaardigheden zij willen werken in deze periode.
Tijdens de tweede fase gaan we aan de slag met het thema. De diverse onderzoeksplannen en de daaraan verbonden activiteiten worden uitgevoerd door de leerlingen. We gebruiken creatieve verwerkingsactiviteiten en gaan ook buiten de school op zoek naar ervaringen.
Tijdens de derde en laatste fase ronden de leerlingen het thema af door bijvoorbeeld een voorstelling, een verkoop, veiling of presentatie. De opbrengsten van de thema’s worden in de portfolio’s van de leerlingen verwerkt.
De natuur: een klaslokaal zonder muren
Onze school ligt in een prachtige omgeving, dicht bij de bossen en duinen. We maken daar graag gebruik van en als het kan geven we veel van onze lessen in de natuur. Door naar buiten te gaan, wordt de natuur niet slechts een onderwerp waarover wij lesgeven maar wordt het ons klaslokaal waarin wij lesgeven en een bron van inspiratie voor ons onderwijs. Buiten lesgeven heeft verschillende voordelen. Ten eerste ligt de natuur vol materiaal dat uitnodigt om samen op avontuur te gaan, samen te genieten, samen te onderzoeken en samen te bouwen. Het zet alle zintuigen op scherp. Het prikkelt de fantasie, zowel bij de leerlingen als de leerkrachten. De onderwijsdoelen vertalen wij in het buitenonderwijs, waardoor de taal- en rekenmethode, het thema, wereldoriëntatie en burgerschaps-onderwijs veel meer context en betekenis krijgen. Buiten leren kinderen determineren, ze leren over biodiversiteit en over de dieren en jaargetijden. Buiten ontdekken de kinderen de veranderingen van de seizoenen en leren eerbied hebben voor de omgeving. Zij zijn het, die later voor de aarde moeten zorgen.
Een ander voordeel van buiten lesgeven is dat de leerlingen de kans krijgen om zich sociaal en persoonlijk te ontwikkelen in de natuur. De natuur biedt de fysieke ruimte die een klaslokaal niet kan bieden. Kinderen kunnen veel bewegen, risicovol spelen en hun energie kwijt. Het is de ideale plek voor de ontwikkeling van grove motoriek. Voor elke leeftijd en voor elk kind zijn er uitdagingen te vinden in de natuur. Kortom: de natuur is een plaats vol belevingsactiviteiten, die wij graag opzoeken en de ervaringen ook weer terug naar ons klaslokaal brengen.
Burgerschapsonderwijs
De school als maatschappij in het klein
Burgerschap leer je niet uit een boek of van een werkblad. Wij geloven dat onze school dé plek is waarin de leerlingen elke dag burgerschap kunnen uitoefenen. Geïntegreerd. Onze school ís namelijk een mini-maatschappij en oefenplaats voor burgerschap. Onze leerlingen leren over de democratie en over burgerschap door ideeën, waarden en ervaringen uit te wisselen en met elkaar in gesprek te gaan. Dit gesprek voeren we op basis van gelijkwaardigheid en erkenning van wederzijdse belangen. We moedigen daarom onze leerlingen aan om over verschillen in dialoog, debat of discussie te gaan, zodat ze proberen om de ander te begrijpen. Op deze manier leren ze verschillen te waarderen zonder dat ze zich hoeven te identificeren met de ander. Door op deze manier met elkaar om te gaan, krijgen leerlingen zelf de vrijheid om hun eigen identiteit te ontwikkelen en hun denk- en oordeelsvermogen te scherpen.
Omdat we geloven dat je burgerschap vooral leert door te doen, hebben we een belangrijk deel van de kerndoelen over burgerschapsonderwijs geïntegreerd in de dagelijkse praktijk in de klas en school. Voorbeelden van uitwerkingen zijn:
Gesprek en eigen inbreng
Gesprekken en mogelijkheid tot inbreng van kinderen vinden dagelijks plaats, hierbij leren we kinderen bijbehorende gedragsverwachtingen en gespreksvaardigheden. In onze sociaal emotionele methode besteden we veel aandacht aan het ontwikkelen van taal om onszelf en elkaar beter te begrijpen. Ze leren hun mening, ideeën, waarden en ervaringen onder woorden brengen. We moedigen de kinderen aan om over verschillen in dialoog te gaan, zodat ze proberen om de ander te begrijpen.
Samenwerking
Samenwerken komt dagelijks voor door middel van coöperatieve werkvormen in groepjes op tweetallen. Hierdoor leren kinderen zichzelf en de ander goed kennen, wat basis biedt voor samenwerken in de wereld en toekomst.
Thematisch
Burgerschapsvorming loopt binnen het thematisch onderwijs als een rode draad door de activiteiten;
a. We bouwen aan kennis over de verschillende samenlevingen en de wereld als geheel. Kennis is nodig voor inleven, begrijpen en komen tot handelen. De onderwerpen voor onze thema’s kiezen we daarom bewust uit.
b. Leerlingen voeren de plannen en activiteiten uit, waarbij ze moeten leren kijken naar het talent van ieder kind afzonderlijk om zo het project te kunnen laten slagen. Deze samenwerking, verschillen in creatie en verschillen in bijdrage worden gevierd tijdens de afsluiting van het thema.
Filosofie
In de kleuterklas krijgen de kinderen lessen filosofie, waarbij het leren stellen van vragen centraal staat. Het stellen van vragen wordt gebruikt als basis om nieuwsgierigheid naar de ander aan te wakkeren.
Sociaal emotionele ontwikkeling
Dierenvriendjes
Wij willen als school bijdragen aan de ontwikkeling van het kind in de brede zin: zowel cognitief als sociaal-emotioneel. Om persoonlijke groei, zelfbewustzijn en sociaal-emotionele ontwikkeling bij leerlingen te bevorderen maken wij gebruik van de methode ‘Dierenvriendjes’. Via deze methode leren kinderen taal geven aan hun gevoelens, ze leren reflecteren op hun eigen gedrag en de reactie van hun gedrag op anderen. Elke leerkracht geeft dagelijks een Dierenvriendjes les van 15 minuten. Tijdens deze lessen wisselen (beweging)oefeningen, verhalen, activiteiten en reflectievragen elkaar af. In de onderbouw leren de
leerlingen zichzelf kennen met behulp van de dierenvriendjes en hun talenten. Ze leren ontdekken welke kenmerken van de dierenvriendjes ze in hun eigen persoonlijkheid laten zien en van welke dierenvriendjes ze kunnen leren. In de middenbouw gaat het om het ontplooien van de eerste zelfkennis en zelfreflectie. Ze ontdekken welke talenten voor zichzelf helpend zijn om in balans te kunnen blijven. In de bovenbouw vergroten ze de zelfkennis, zelfreflectie en zelfregulatie door te ontdekken hoe ze in het leven een goede vriend voor zichzelf én anderen kunnen zijn.
Executieve vaardigheden
Executieve functies zijn regelfuncties van de hersenen. Ze zijn essentieel om ervoor te zorgen dat een kind optimaal van het onderwijs kan profiteren en tot leren te komen. Voorbeelden van executieve functies zijn organisatievermogen, timemanagement en emotieregulatie. Ieder persoon heeft deze functies in min- of meerdere mate ontwikkelt. Als het gaat over een succesvolle ontwikkeling op school, dan is de ontwikkeling van executieve functies een voorwaarde. Als je weet hoe je het beste leert, hoe je je werk kunt organiseren, hoe je jezelf kunt motiveren dan kan het rendement van het onderwijsaanbod beter tot zijn recht komen.
Leerlingen verschillen in hoe sterk ze zijn in de verschillende executieve functies. De ene leerling is goed in het plannen van zijn werk, terwijl de andere leerling juist goed op zijn beurt kan wachten en daarmee een goede reactie inhibitie laat zien. Gaandeweg hun leven krijgen kinderen niet steeds meer executieve functies, maar versterken ze de capaciteit en integratie van de aanwezige functies. Dit is een langdurig proces en gaat hand in hand met de ontwikkeling van de hersenen.
De school is bij uitstek geschikt als bron om nieuwe strategieën te ontdekken en als omgeving om ze uit te proberen. De leerling ontdekt ook welke strategieën klasgenoten inzetten en leert hoe dingen anders kunnen. De leerling probeert een andere strategie uit en door te oefenen merkt hij of de strategie bij hem past.
Integratie executieve functies in ons onderwijsaanbod
Op onze school zijn we op individueel niveau bezig met de ontwikkeling van de executieve functies. We hebben de executieve functies gekoppeld aan de krachten uit de methode Breinhelden. Het Rapportfolio van de leerlingen is gebaseerd op de ontwikkeling van die functies.
Volledige integratie en uitwerking op groeps- en schoolniveau binnen ons onderwijs heeft de ambitie op de korte termijn. In 2022 zijn we daarom samen met Fibbe (Studie centrum voor leerontwikkeling) gestart met een pilotonderzoek. In dit onderzoek willen we bepalen of we een methode kunnen ontwikkelen om de ontwikkeling van de executieve functies bij leerlingen in kaart te brengen. Het doel van het in kaart brengen is om vervolgens een onderwijsaanbod te creëren dat afgestemd is op de behoeftes van de leerlingen in ontwikkeling van de executieve functies.
Wij verwachten in het voorjaar van 2023 de eerste opbrengsten te kunnen evalueren.
Het jonge kind op de Schoolwerkplaats
Een warm welkom
Welkom! De kleutertijd is een magische tijd. Als je als vierjarige voor het eerst de school binnen stapt dan heb je het gevoel dat er grootste dingen gaan gebeuren. Voor sommige kinderen is dat één groot avontuur, voor anderen is dat wat spannender. Als jouw kind op de Schoolwerkplaats komt dan zorgen we dat hij/zij zich meer dan welkom voelt. Omdat er in de kleuterklas door het hele jaar heen kinderen instromen zijn we gewend om hier mee om te gaan. We zien het als een van onze grootste opdrachten om te zorgen dat er ruimte voor ontwikkeling ontstaat en dat begint met het laten thuis voelen. Elke leerling voelt zich daardoor gezien en gehoord. Door de leerkracht én door de medeleerlingen. Veel tijd en energie gaat dan ook zitten in het scheppen van een warm, veilig pedagogisch klimaat. Daarnaast maken we een start door al bewegend, spelend en voorlezend de leerlingen kennis te laten maken met taal en rekenen.
Sociaal-emotionele ontwikkeling
Vanuit onze kernwaarden werken wij aan zelfbewustzijn van de kinderen en leren we ze aandacht te hebben voor het perspectief van de ander. Hiervoor gebruiken we de methode Dierenvriendjes. Deze methode werkt met voor de leerlingen herkenbare archetypes in de vorm van diertjes. Deze diertjes hebben eigenschappen zoals “doorzettingsvermogen”, betrokkenheid”, “verbondenheid” en “openheid”. Hiermee geven zij stapje voor stapje taal aan eigenschappen die je als mens kan hebben. Hierdoor kunnen de kinderen gevoelens veel makkelijker benoemen. Ze kunnen zien in wat voor gevoel ze zitten, bij welk dier dat past en dat een ander kind andere kenmerken kan hebben. Leren hoe je met emoties om kan gaan, hoe je ergens je aandacht bij kan houden of juist kan ontspannen, kan zoveel brengen.
Motorische ontwikkeling
Niet alleen de hersenen maar ook het lichaam van een kleuter ontwikkelt zich razendsnel. Je ziet kleuters nog veel via fysiek contact spelen met de andere kleuters. Door dit te doen leren ze de grenzen van hun eigen lichaam begrijpen, ontdekken ze wat andere kinderen wel en niet kunnen, zijn ze sociaal bezig doordat ze verschillende rollen spelen, op hun beurt leren wachten en tot slot energie kunnen verbranden en leren loslaten. Vooral de Buitendag is de perfecte mogelijkheid voor de kleuters om in de natuur fysiek bezig te zijn.
De rol van ouders in de school
Een hoge mate van ouderbetrokkenheid
Samenwerking met ouders betekent in de Schoolwerkplaats dat ouders ruimte krijgen om mee te denken, mee te beslissen en mee te doen in de uitwerking van het onderwijs. We zien de relatie tussen school en ouders als volgt: gelijkwaardig en verantwoordelijk voor het kind vanuit verschillende posities. Zowel onze school als ouders hebben hetzelfde belang: we willen allebei dat het kind zich veilig voelt en zich optimaal ontwikkelt. Het is daarom voor ons belangrijk om een goede vertrouwensband met ouders op te bouwen. Dit begint al bij het de eerste startgesprekken die we voeren, waarin we uitgebreid de tijd nemen om elkaar te leren kennen. De gesprekken zijn bedoeld om ouders opnieuw de gelegenheid te bieden om het verhaal van hun dochter of zoon aan de leerkracht te vertellen. In januari en juli vinden opnieuw oudergesprekken plaats waarin de voortgang van de leerling besproken wordt.
Als ouder kun je een belangrijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van je kind op school. Je kunt thuis samen lezen, helpen met schoolwerk en je kunt voorwaarden scheppen (ontbijten, op tijd naar bed) om te zorgen dat je kind het goed kan doen op school. Je kunt ze aanmoedigen door belangstelling te tonen en hun inzet op school te stimuleren. Zelf ben je als ouder ook van harte welkom om een bijdrage aan de ontwikkeling van onze school en onderwijs te leveren. We staan open voor nieuwe kennis, ervaring en expertise. Daarnaast kun je deelnemen aan bijvoorbeeld de excursies, de uitwerking van de thema’s of via de medezeggenschapsraad of ouderraad meedenken over beslissingen op de school.
Een jonge school
Voordelen, nadelen en eigenschappen
Pas in augustus 2019 opende De Schoolwerkplaats haar deuren in Santpoort-Noord. Dat maakt ons een jonge school: een gegeven dat unieke kansen en mogelijkheden met zich meebrengt. Er is veel ruimte voor ontwikkeling en vernieuwing; die van leerlingen, van de teamleden en die van de (professionele) organisatie. We werken met een bevlogen team: de leerkrachten hebben heel bewust gekozen voor onze school en ons onderwijsconcept. De leerkrachten krijgen veel ruimte om binnen hun klas het onderwijs vorm te geven naar de behoefte van de groep en van de individuele leerlingen. Binnen de organisatie, op school- en bestuursniveau maken we een forse groei door. We onderzoeken en evalueren ons onderwijs voortdurend en bewust. Zo zorgen we ervoor dat onze visie en missie niet enkel een statement zijn, maar deze visie, missie en de bevlogenheid van het hele team elke dag een stukje zichtbaarder en merkbaarder zijn in het onderwijs van alledag.
De Schoolwerkplaats wordt gekenmerkt door haar jongheid. De eerste jaren van ons bestaan stonden in het teken van het ontdekken van wie wij zijn. Nu worden in hoog tempo conclusies getrokken en de consequenties daarvan omarmt. Dat betekent ook dat we nog niet alles helemaal hebben zoals we het uiteindelijk willen hebben. Een jonge, startende school heeft natuurlijk ook zijn uitdagingen. Juist omdat we het onderwijs anders willen, kiezen we ervoor om niet terug te vallen op vaste protocollen en systemen. We ontwikkelen onze eigen school en daarmee ook onze eigen kwaliteitszorg en kwaliteitscultuur. Veel zaken ontdekken en ontwikkelen we daarom voor het eerst. Dat betekent dat we ook soms beslissingen nemen waarop we terugkomen.
Door de groei van onze school biedt ook onze huisvesting uitdagingen. De hoofdlocatie van de Schoolwerkplaats is gevestigd aan de Frans Netscherlaan in Santpoort-Noord. Dit is een tijdelijke locatie, de lokalen worden gehuurd van Partou kinderopvang. Daarnaast huren wij ruimtes (lokalen) bij de kerken in de buurt: De Naaldkerk aan de Frans Netscherlaan en de Protestantse Dorpskerk aan de Burgemeester Enschedélaan. Beide zijn op loopafstand van de hoofdlocatie. Wij voeren gesprekken met de gemeente en zoeken zelf mogelijkheden om spoedig onze school op een vaste locatie onder te kunnen brengen. Een vaste locatie, waarin we al onze dromen en wensen over groei, ontwikkeling en inrichting van ons onderwijs kunnen realiseren.